Ocak ve temmuz aylarında, işçiyi, memuru ve çalışma yaşamını ilgilendiren asgari ücret, kıdem tazminatı tavanı, doğum, ölüm yardımları gibi bir çok parametrede değişiklikler olur. 2010 yılı Ocak ayında da parametreler değişti. İşte çalışanları etkileyecek yeni parametreler;

I. ASGARİ ÜCRET

4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine istinaden Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nca alınan 29/12/2009 tarih ve 2009/1 sayılı kararla;

1- 16 yaşını doldurmuş işçilerin normal çalışma karşılığı asgari ücretlerinin; 01/01/2010 – 30/06/2010 tarihleri arasında günlük 24.30 TL ve aylık 729.00 TL, 01/07/2010 – 31/12/2010 tarihleri arasında ise günlük 25.35 TL ve aylık 760.50 TL

2- 16 yaşını doldurmamış işçilerin normal çalışma karşılığı asgari ücretlerinin; 01/01/2010 – 30/06/2010 tarihleri arasında günlük 20.70 TL ve aylık 621.00 TL, 01/07/2010-31/12/2010 tarihleri arasında ise günlük 21.60 TL ve aylık 648.00 TL,

olarak tespit edilmiştir.

	01/01/2010-30/06/2010		01/07/2010-31/12/2010
	Günlük	Aylık	Günlük	Aylık
16 Yaşından Büyükler İçin	24,30	729,00	25,35	760,50
16 Yaşından Küçükler İçin	20,70	621,00	21,60	648,00

II. ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ ORANLARI

2010 yılında uygulanacak ücretlilerin yararlanacakları asgari geçim indirimi tutarları da belirlendi. Asgari geçim indiriminden, ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararlanacak. Bu uygulamadan kasap, manav, terzi gibi esnaf ve tüccar ile avukat, diş hekimi, doktor, mali müşavir, mühendis, mimar gibi serbest meslek erbabı yararlanamayacak.

Hizmet erbabının bekâr veya evli olup olmamasına ya da çocuk sayısına bağlı olarak yararlanabileceği asgari geçim indirimi tutarı değişiyor.

1 Ocak 2010 tarihinden itibaren uygulanacak asgari geçim indirimi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Medeni Hali	Asgari Geçim İndirimi
BEKAR	54,68
Evli (Eşi Çalışmıyor) Ve Çocuksuz	65,61
Evli (Eşi Çalışmıyor) Ve 1 Çocuklu	73,81
Evli (Eşi Çalışmıyor) Ve 2 Çocuklu	82,01
Evli (Eşi Çalışmıyor) Ve 3 Çocuklu	87,48
Evli (Eşi Çalışmıyor) Ve 4 Çocuklu	92,95
Evli (Eşi Çalışan Ve Çocuksuz	54,68
Evli (Eşi Çalışan) Ve 1 Çocuklu	62,88
Evli (Eşi Çalışan) Ve 2 Çocuklu	71,08
Evli (Eşi Çalışan) Ve 3 Çocuklu	76,55
Evli (Eşi Çalışan) Ve 4 Çocuklu	82,01

III. SGK PRİMİNE ESAS KAZANCIN ALT VE ÜST SINIRI ARTTI

5510 sayılı Kanun uyarınca alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırının, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39’uncu maddesine göre 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücret, üst sınırının ise günlük asgari ücretin 6.5 katı olduğu hükme bağlanmıştır. Yapılan değişikliğe göre,

– 01.01.2010 – 30.06.2010 tarihleri arasında günlük alt sınır 24.30 TL, aylık alt sınır 729.00 TL TL, günlük üst sınır 157,95 TL, aylık üst sınır 4.738.50 TL olarak uygulanacaktır.

– 01.07.2010 – 31.12.2010 tarihleri arasında günlük alt sınır 25.35 TL, aylık alt sınır 760.50 TL, günlük üst sınır 164.78 TL, aylık üst sınır 4.943.40 TL olarak uygulanacaktır.

SGK Prime Esas Kazanç Alt Ve Üst Sınırı

	01/01/2010-30/06/2010		01/07/2010-31/12/2010
	Günlük (TL/Gün)	Aylık (TL/Gün)	Günlük (TL/Gün)	Aylık (TL/Gün)
Alt Sınır (Taban)	24,30	729,00	25,35	760,50
Üst Sınır (Tavan)	157,95	4.738,50	164,78	4.943,40

İsteğe Bağlı Sigorta Primleri

	01/01/2010-30/06/2010		01/07/2010-31/12/2010
	Oran yüzde 32	Aylık (TL/Gün)	Günlük (TL/Gün)	Aylık (TL/Gün)
Alt Sınır (Taban)	233,28	729,00	25,35	760,50
Üst Sınır (Tavan)	1.516,32	4.738,50	164,78	4.943,40

IV. ÇIRAKLAR VE ÖĞRENCİLER İÇİN SGK PRİMİ MATRAHI

 Aday çırak,  çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilerde sözleşmenin akdedilmesi ile iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır.

Sigorta primleri bunların yaşına uygun asgari ücretin %50’si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır.

3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanununun 25. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca aday çırak, çırak ve işletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin yaş durumlarına göre tespit olunan asgari ücretlerin %50’si sigorta primlerinin hesabına esas tutulduğundan, 1/1/2010-30/6/2010 döneminde çırak ve işletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin sigorta primlerine esas kazanç tutarı,

– 16 yaşından büyükler için  günlük 12,15 TL, aylık  364,50  TL,

– 16 yaşından küçükler için ise günlük 10,35 YTL, aylık 310,50 TL  olarak uygulanacaktır.

V. ÇIRAK ÜCRETLERİ

Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi;  öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak,  işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci,  aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin %30’dan aşağı ücret ödenemez. Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında iş yerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.

Aday çırak,  çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.

ÇIRAKLAR İÇİN AYLIK ASGARİ ÜCRET TUTARLARI (ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 30’U)
Dönemler	16 Yaşından Büyükler İçin	16 Yaşından Küçükler İçin
01.07.2010-31.12.2010 Dönemi	228,15 TL	194,40 TL
01.01.2010-30.06.2010 Dönemi	218,70 TL	186,30 TL

VI. KIDEM TAZMİNATI TAVAN TUTARI                             

Kıdem tazminatının bir yıllık miktarını en yüksek devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırmıştı. Memur maaş katsayısına bağlı olan kıdem tazminatı tavan oranı sürekli değişmektedir.

12 Ocak 2010 tarih ve 27460 sayılı RG’de yayınlanan 2010/7 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 1/1/2010 tarihinden geçerli olmak üzere, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü maddesi uyarınca aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (0,057383), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak aylık taban katsayısı (0,76293), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,01819) olarak yeniden belirlenmiştir.

Buna göre, 1/1/2010-30/06/2010 döneminde bir çalışma yılı için ödenebilecek kıdem tazminatının tavanı, 2.427,04TL oldu.

VII. GELİR VERGİSİNE TABİ GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİNDE ESAS ALINAN TARİFE

Gelir Vergisi Kanunu’nun 103’üncü maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife, 2010 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir.

8.800 TL’ye kadar % 15

22.000  TL’nin 8.800 TL’si için 1.320 TL, fazlası % 20

50.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.960 TL, fazlası % 27

50.000 TL’den fazlasının 50.000 TL’si için 11.520 TL, fazlası % 35

VIII. DAMGA VERGİSİ ORANI

Bakanlar Kurulu, Harçlar Kanunu ve Damga Vergisi Kanunu’ndaki maktu ve nisbi hadleri yüzde 10 oranında artırmıştır.

Geçmiş yıl uygulamaları Harçlar Kanunu ve Damga Vergisi Kanunu’nda sadece maktu olanları yeniden değerleme oranında artırmakta idi. Ancak bu yıl Bakanlar Kurulu kararı ile hem maktu, hem de nisbi hadler yüzde 10 oranında artırıldığından Ücretlerden  (Avans olarak yapılan ödemeler dahil) kesilen damga vergisi binde 6’dan binde 6,6’ya çıkartılmıştır.

Bu nedenle ücret bordrolarında (avans, kıdem ve ihbar tazminatı bordroları dahil) 2010 Ocak ayından itibaren damga vergisinin binde 6,6 üzerinden hesaplanması gerektiğine dikkat edilmelidir.

IX. ÜCRETLERİN VERGİLENDİRİLMESİNDE UYGULANACAK AYLIK SAKATLIK  İNDİRİMİ TUTARLARI

01.01.2010 tarihinden itibaren ücretlerin vergilendirilmesinde uygulanacak GVK’nın 31’inci maddesinde yer alan sakatlık indirimi tutarları değişmiş olup,

I. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş olanlar) 680 TL

II. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 60’ını kaybetmiş olanlar) 330 TL

III. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 40’ını kaybetmiş olanlar) 160 TL

olarak belirlenmiştir.

X. VERGİ MEVZUATINDA AİLE VE ÇOCUK YARDIMI

Vergi Mevzuatı Uyarınca; 01/01/2010–30/06/2010 tarihleri arasında geçerli vergiden müstesna çocuk yardımı ile Aile yardımı   (Aile yardımı vergiye dahildir);

Çocuk yardımı =) 14,35-TL   (250 * 0,057383),

– İki çocuk için uygulanan yardım ise 2*14,33=28,70.-TL’na,

– 0-6 yaş arası çocuk yardımı (72. Ay dahil) 28,70-TL (500 * 0,057383)

Aile Yardımı =)  86,07-TL  (1.500 x 0,057383)  (Aile yardımı vergiye dahildir)

yeniden belirlenmiştir.

2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 28 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, 657 sayılı Kanunun 202 nci maddesine göre çocuk için verilmekte olan aile yardımı ödeneğinde, 15/1/2010 tarihinden itibaren sayı sınırlaması dikkate alınmayacaktır.

XI. HİZMET ERBABINA İŞYERİ VEYA İŞYERİNİN MÜŞTEMİLATI DIŞINDA KALAN YERLERDE YEMEK  VERİLMEK SURETİYLE SAĞLANAN MENFAATLERE İLİŞKİN İSTİSNA TUTARI

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin 8 numaralı bendinde yer alan, işverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı, 2010 takvim yılında uygulanmak üzere (KDV hariç) 10.00 TL olarak tespit edilmiştir.

XII. SİGORTA PRİMİNE TABİ TUTULMAYACAK ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMİ VE BİREYSEL EMEKLİLİK KATKI PAYLARI TUTARLARI

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30’unu (01.01.2010-30.06.2010 dönemi asgari ücreti üzerinden 218,70.-TL) geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarlarından prim alınmayacağı öngörülmüştür.

XIII. İŞKUR İŞSİZLİK ÖDENEĞİ TUTARLARI

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.

– 600 gün prim ödemiş olanlara  180 gün,

– 900 gün prim ödemiş olanlara  240 gün, 

– 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün, 

süre ile işsizlik ödeneği ödenecektir.