Atıkların Kaynağından Ayrışmış Olarak Toplanmasının Finansmanı
Atık toplama ve değerlendirme çalışmalarının finans kaynağı belediye sübvansiyonları, Reklam gelirleri ve sponsor firmalar ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan teşvik ve krediler v.b.
a) Belediyeden Yapılan Sübvansiyonlar
Bu çalışmaların temel dinamiğini büyük kentlerde özellikle büyükşehirBelediyeleri yapmalıdır. Atık toplamada ve atık değerlendirmede hızlandıran etkisi yapabilecek finas kaynağını belediyeler temin edecektir.
Proje beli bir aşamaya geldiği sırada belediye himayesinde kurulan ve faaliyete geçen çalışmalar daha sonra ayrı bir gönüllü kuruluşa dönüştürülebilir.
b) Belediyeden Çöp Bidonlarına Reklam Alma
Çalışmaların en başında konutlara verilecek üç veya iki ayrı renkte ve fonksiyonda çöp bidonlarına reklam alınarak çalışmaların ilk safhasında gerekecek mali kaynağı bize temin edecektir.
c) Sponsor Firma ve/veya Firmalarla Çalışma
Konutlara verilecek olan üç veya iki fonksiyon ifa edecek farklı renklerde çöp bidonları büyük bazı firmaların sponsorluğunda hiç bir mali kül
fete katlanmaksızın halka (konutlara) ücretsiz olarak dağıtılabilecektir. Böylece ilk ve en önemli mali kaynak gerektiren harcama kaleminden de kaçınmış olabileceğiz. Nihai olarak;
1. Toplanan Atıkların Satılması
Toplanan atıkların satılması aşamasına gelindikten sonra artık yavaş yavaş proje kendini finanse etmeye veya kendi ayağı üzerinde durabilmeye başlayacaktır.
Toplanan atıkların satılması yoluyla atıklar değerlendirilebileceği gibi, proje kendi dönüştürme istasyonunu veya tesisini kendisi de ilerki aşamalarda kurabilir.
2. Yapılan İşlerin Değerlendirilmesi ve Denetlenmesi
Atık değerlendirme işlerinde yapılan faaliyetler belli bir takvime göre düzenli olarak sonuçların kontrol edilmesi buna göre feed back mekanizmalarını harekete geçirerek gerekli karar ve eylemlerde bulunabilme imkanına kavuşulabilir.
Bu gün dünyada kullanılmış kağıdın tam olarak yarısının değerlendirilmesi durumunda, yeni kağıt talebinin yaklaşık yüzde 75’inin karşılanabileceği ve bu oranın da, Avrupa kıtası orman alanının kağıt üretimi için ayrılmasını önleyecek güçte olduğu öne sürülmektedir.
3. Atık Değerlendirme Yönteminin Faydaları
Özellikle yenilenemeyen hammadde kaynaklarının israfını önlemek, Çünkü özellikle günümüzün tüketim ekonomisi, sonsuz büyüme varsayımına dayanıyor. Oysa biz sınırlı bir dünyada yaşıyoruz. Sonsuz büyüme söz konusu olamaz. Roma klübünün yaptığı çalışmalara göre, dünyada tüketim hızı bugünkü gibi devam eder ve bilinen kaynaklar bugünkünün beş katı kabul edilse bile 2050 yılına doğru başta petrol olmak üzere, bütün yenilenemeyen kaynaklar tükenecektir.
Hurda ya da birkez kullanılıp atılan alüminyum malzemeden, allüminyum hammaddesini geri kazanmak içn sadece yüzde 5 oranında enerji gerekmektedir. Aynı şekilde tenekeden çeliğin geri kzanılmasında 362 ranında enerji tasarrufu sağlanır. Öteyandan çeliğin geri kazanılması hava kirliliğini yüzde 85, su kirliliğini yüzde 76 oranında azaltırken, hurda kağıdın geri kazanılması yoluyla kağıt üretimi yüzde 74 oranında hava kirliliği, yüzde 35 oranında da su kirliliğini azaltmaktadır.
Çevreye sürekli olarak zarar veren veya kalıcı ekti bırakan atıkların ortadan kaldırılması suretiyle zararlı maddelerin faydalı işlerle değerlendirilmesini sağlamak,
Atık bedelinden sağlanan gelirlerin sosyal hizmet ve/veya hayır hizmeti ve yatırımlarına (okul, yurt, öğrenci bursu, sağlık kurumu, huzurevi) harcanarak toplumsal dayanışma ve barış ortamının tesisi, toplumumuzda gelir bölüşümünün daha adil hale gelmesine bir parça da olsa katkıda bulunabilmek
Çevre bilincinin geliştirilmesine katkıda bununarak atalarımızdan borç olarak alınan emaneti (çevreyi) sonraki nesillere yaşanabilir halde devretmeye katkıda bulunabilmek atık değerlendirme konusunun temel kaygısıdır.
Sonuç:
Her projenin elbette ki finansmanı veya ekonomisi bulunmaktadır. Bu proje de sadece para götüren bir proje olmayıp hem ciddi derecede ekonomiye kaynak oluşturacak hem de çevresel bakımdan bütün insanlığı eksi dışsallıklardan koruyan bir projedir. Bu nedenle projeyi uygulamamak için onlarca sebep uygulamamak için ise milyonlarca bahane bulunabilir.
Unutulmamalıdır ki, insan doğası, çalışmaktan üretmekten ziyade, tembelliği, bahane bulmayı, üşenmeyi, vazgeçmeyi, ertelemeyi teşvik eder. Zaten bu dünya insan doğasına karşı (nefse karşı) bir mücadele sınavı değil mi?
GENEL SONUÇ ve ÖNERİLER
Görülen odur ki çöp sorunu, çöpü üreten insanların bu konuda bilinçlendirilmesi ve bir ölçüde örgütlenmesi olmadan çözülecek bir sorun olmanın ötesindedir. Çöp miktarının azaltılması, geri kazanım süreçlerinin ektin biçimde işlemesi, ancak yöre halkının bilinçli katılımı ile olasıdır,
Bu açıdan sivil toplumun bir gelenek olduğu batı demokrasilerinde bile katı atıkların ancak en fazla yüzde on gibi bir kısmının gönüllü programlarla çevrenin korunması açısından bel bağlanacak araçlar değil, ancak acil ya da ektin bir gözetimin mümkün olmadığı durumlarda devreye sokulabilecek yöntemlerin olabileceğine inanıyoruz.
Ekosistemde bir doğal süreç sonucunda ortaya çıkan yan ürünleri yeniden işleyerek diğer süreçlere girdi olarak kazanır. Bu durum, sistemdeki besin ve enerjji kullanımını azamiye çıkarır ve yan ürünlerin sistemede enerji ve besin dolaşımını engelleyen “kirleticiler” halinde birikmesini önler. Bununla birlikte tabi ekosistemlerde bile bazı organizmaların hızlı genişleme sonucu oluştuğu yan ürünler başka süreçlerce özümsenebilecek miktarın çok üstünde olabilir. Bu durum ekosistem üzerinde bir stres kaynağı meydana getirir ve ekosistemin üretkenliğinde düşüş hatta bazı durumlarda çöküşler sözkonusu olabilir.
Kensel ekosistem yöneticisinin ilk ilkesi, insani sistemin ürettiği yan ürünlerin diğer sistemler üzerindeki yükünü hafifletmek için bu ürünlerin geri kazanım ve başka süreçlerde kullanımı yolunda gidilmesi olmalı.
Erdemli insan, daha çok harcayan, tüketen insan değil, tersine tok gözlü ve daha az yetiştiren insandır.Artık amaç ekonomik büyüme değil, insanın ruhsal ve fiziksel sağlığının korunması olması gerektiği bütün dünyada temel sorunlardan biri olmuştur.
Öneriler
— Öncelikle atıkların değerlendirilmesinde halkın bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir.
— Katı atıkların değerlendirilmesiyle ilgili öncelikle bir proje hazırlanıp bu projenin daha sonra da bu işle iştigal edilecek bir örgüte dönüştürülerek daha etkili sonuçlar alınabilecektir. Bu örgütün faaliyette bulunabilemesi için evsel ve sanayi katı atıklarının toplanmasıyla ilgilinecek kişilerin olmasını gerektirecek bu da ilave bir istihdam imkanı sağlayacaktır.
— Sanayi işletmelerinin kuruluş yeri seçiminde tercihler çevre politikasına uygun bir birçimde yönlendirilmelidir.
—Katı atıkların değerlendirilmeleri, bu atıkların miktarında ve fiziksel bileşimlerindeki maddelerin taşıdıkları çeşit ve özelliklere göre gerçekleştirilmesildir.
— Kağıt, cam, teneke ve benzeri gibi değerlendirilmeleri mümkün olan maddelerin büyük ölçüde katı atık miktarında genel toplama giderlerinde azalmalara yol açacağı ve bunun yanında lgili sanayi kollarında hammadde tasarrufu sağlayacağı için geri kazanılmaları depozito v.s. politikalarla tercih edilmelidir.
— Atıkların evde ayrıştırılarak değerlendirmesi çalışmaları öncelikle şeçilecek bir pilot bölge üzerinde denenerek tatbikata geçirilmelidir. Böylece hem öncelikle belli bir noktada yoğunlaşılmış olur, hem de başarısızlık riskini azaltmış oluruz.
Bu pilot bölgenin seçimi de daha çok standartlaşmış, oturmuş uygulamanın en kolay yapılabileceği bir yerleşim yerleri olmalıdır.
Projenin uygulayıcılara hayırlı uğurlu olması, temennisiyle.
Not
Bu yazı, http://www.bilgiagi.net, http://www.bilgievreni.com, http://www.gazetecanik.com, http://www.balikesirbirlik.com http://www.kamudanhaber.com, http://www.haberanaliz.net, http://www.siyasalforum.net, http://www.gunesgazetesi.net, http://www.gercekgazete.web.tr, http://www.ahmetfidan.com ile, Gerçek Gazete, Balıkesir Demokrat, Halkın Sesi, Güney Marmara Yaşam ve Fatsa Güneş gazetelerinde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.