Her yıl yaz ayı geldiğinde birçok şirketin insan kaynakları departmanları staj için yapılan başvurularda yoğunluk yaşıyor.

Sosyal güvenlik uygulamalarında stajyer öğrenciler; ‘gördükleri eğitim gereği uygulamalı öğrenim yapmaları zorunlu bulunan öğrenciler’ olarak tanımlanabilir. Bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için eğitim yaptığı kurumun statüsünde zorunlu staj şartı bulunması ve okul tarafından bir işyerine uygulamalı eğitimini yapmak üzere belirli bir süre gönderilmesi gerekmektedir. Buna göre öğrencilerin; ullet Öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumlarının (fakülte, yüksekokul, meslek okulu gibi) yönetmelikleri, ullet Burs gibi yardımlarla eğitim imkanı sağlayan resmi veya özel kuruluşların yönetmelikleri, ullet Burs şartları gereğince işyerlerinde zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler, ullet Türkiye’ye gelen yabancı uyruklu öğrencilerin uluslararası teknik stajyer öğrenci değişimi esasları gereğince yaptıkları stajları süresince bir ücret almış olsalar dahi, işyerlerindeki çalışmaları serbest irade beyanı ile değil, ilgili eğitim kurumlarının statülerinden doğan bir zorunluluğa dayanması nedeniyle, hizmet akdi ile bağlılık söz konusu olamayacağından, SGK kapsamında tüm sigorta kollarına tabi zorunlu sigortalı sayılmamaları gerekmektedir.

Üniversiteler prim yatıracak

Ancak, ilgili yüksek öğrenim kurumundan zorunlu staj yapacağına ilişkin herhangi bir belge olmamasına rağmen, stajyer adı altında işyerlerinde çalıştırılan kişiler öğrenci dahi olsalar SGK’na normal sigortalılar gibi bildirilecektir. Özellikle ilgili öğrenim kurumundan zorunlu staj yapacaklarına ilişkin yazı alınmalı ve dosyasında saklanmalıdır.

Staj yapılan işyerlerinin üniversitelerden staj yapmak amacıyla işyerine gelen bu öğrencileri sigortalı yapma zorunlulukları olmayıp, bunların bildirimleri öğrenim gördükleri okullar tarafından yapılacaktır.

Ancak söz konusu eğitim statülerinde belirtilen staj müddetinden fazla olan çalışmalar normal çalışanlar gibi sigortalı yapılmayı gerektirir.

Diğer taraftan, eğitim imkanı sağlayan müessese, eğitim statüsü gereği uygulamalı stajın dışında öğrenciyi kendi işyerinde stajyer sıfatıyla da olsa çalıştırdığı takdirde, bu öğrenciler sigortalı sayılacaklardır.

Özellikle zorunlu staj yaptıran üniversitelerin yeni uygulamaya dikkat etmesi gerekmektedir.

Aday çırak, çırak ve meslekî eğitim gören öğrenciler

3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası uygulanacak. 3308 sayılı Kanunun 25. maddesine göre çırak ve bu kapsamdaki öğrencilerin prim oranı yüzde 1 olarak düzenlenmiştir. Meslek liselerinde zorunlu staja tábi tutulan öğrencilerin primi ise Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar tarafından ödenecektir.

Staj yapan öğrenciler için emekliliğe etkisi olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmez. Sadece iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık primi ödenir. Staj başlangıcında verilen sigorta sicil numarası bütün sigortalılık döneminde geçerli olur. Ancak emeklilik gün sayısını artırmaz ve sigorta başlangıcı olarak da kabul edilmez.

Zorunlu staj yapan üniversite öğrencileri

Yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler, 01.10.2008 öncesinde sigortalı olamıyorlardı. 5510 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler için sigorta primi öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumu tarafından ödenecektir. Prim oranı, prime esas kazanç alt sınırının % 1’idir. Prime esas günlük kazançlarının hesaplanmasında prime esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınacaktır. Tekrarlamak gerekirse, bu kapsamdaki öğrenciler için işyerleri herhangi bir bildirimde bulunmayacak, tüm yükümlülükler ilgili üniversite tarafından yerine getirilecektir. Ayrıca, işverenler işyerlerinde staj yapan öğrencilerin uğrayacakları iş kazalarından sorumlu olabileceklerinden dolayı iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasına dikkat edilmelidir.