CHP bünyesinden ikinci parti doğacak sanırım. Onur Öymen in CHP de oluşturduğu sıkıntısının bir türlü giderilememesinin ardında yeni bir ALEVİ PARTİSİNİN kurulma çabalarının yattığına inanıyorum. Daha önce de bir Alevi Partisi kurulmuştu. Onur Öymen e gösterilen tepkilerin aşırıya gitmesindeki en büyük sebep bence Alevilerin partileşmeye meyilli olmasından kaynaklanıyor. CHP ikinci partinin de doğumuna sebep olacak. Daha önceleri sık sık eleştirilen CHP ve sol zihniyetin bir türlü iktidara gelemeyişleri hep esprili bir şekilde eleştirilmiştir. Ben o eleştirilere hep şu cevabı vermişimdir. Türkiye de sol yok ki.
Nasıl iktidara gelsin. CHP içindeki Kürtler ve aleviler hep sol zannedildi. Kürtlerin milliyetçi olamayışları ve Alevilerinde farklı mezhepsel söylemleri zaten sol klasöre hiç oturmadı yıllarca. Şimdi DTP Kürtleri topladıkça Alevilerde CHP de kendilerini daha bir göçmen hisseder oldular. Belki de bundan sonra her görüş takiyesiz şekilde kendi rayına oturacak. Kimbilir.
BİRLİK PARTİSİ 17 Ekim 1966.
Birlik Partisi, farklı kimlik ve ideolojilerin kendilerini ifade etmesine olanak tanıyan 27 Mayıs Anayasası’nın oluşturduğu “görece özgürlükçü” bir ortamda “zengin Aleviler” tarafından Avukat Cemal Özbey’in önderliğinde 17 Ekim 1966’da kuruldu. Bu partinin en önemli özelliği hem Cumhuriyet tarihinde, belli bir inanca mensup olan Alevilere yaslanan ilk parti hem de Alevilerin ilk siyasi deneyimi olmasıydı.
BP, ilk seçimine 2 Haziran 1968 tarihinde yapılan kısmi senato ve mahalli seçimlerinde girdi. En az 15 ilde örgütlenme şartını yerine getiremediğinden dolayı sadece Alevi nüfusun yoğun illerde belediye başkanlığı, belediye ve il genel meclisi üyeliği seçimine giren parti, il genel meclisinde yüzde 1.6 oy aldı. Seçime girdiği 17 ilde toplamda aldığı oy düşük kalsa da partinin kimi illerde gösterdiği başarı dikkat çekiciydi. Amasya’da yüzde 20.7 oy alarak CHP’den sonra üçüncü parti olan Birlik Partisi, Tokat’ta yüzde 16.2, Erzincan’da yüzde 15.6, Çorum’da yüzde 14.5’lik başarı elde etmişti. Yüzde 5’in üzerinde oy aldığı diğer iki il ise Malatya (% 6.8) ve Sivas (% 6.2) idi.
12 Ekim 1969 seçimlerinde 8 milletvekili çıkardı ve yüzde 2.8 oy aldı. Amasya’dan Kazım Ulusoy, Tokat’tan Yusuf Ulusoy, Çorum’dan Ali Naki Ulusoy, İstanbul’dan Haydar Özdemir, Malatya’dan Sami İlhan, Ankara’dan Hüseyin Balan, Sivas’tan da Mustafa Timisi ve Hüseyin Çınar’ı milletvekili çıkaran BP, nüfusunun tamamına yakınını Kürt Alevilerinin oluşturduğu Tunceli’de ise varlık gösteremedi.
Bunun iki nedeni vardı: Birincisi, partinin “Türkçü” söylemi diğeri de Türkiye’de okuma-yazma oranının en yüksek olduğu il nüfusunun inanç eksenli bir partiyi reddetmesiydi.
Kurulduğu tarihten beri iç çatışmaların yaşandığı BP, etkili bir örgütlenme gerçekleştirememesine karşın 1969 seçimlerinde iyi bir başlangıç yaptı ama bu başarı Alevi nüfus dikkate alındığında pek de parlak değildi. Millet Meclisi’nde grup oluşturulması için yeter sayı olan 10 milletvekilliği bile elde edilememişti ki, bunun en önemli nedeni 1960’lı yıllarda Aleviliğin sol bir kimlik edinmesi, özellikle Alevi gençlerin sosyalist hareketlerin içinde kümelenmesiydi. Kelime ATA – Gazeteci
DTP NİN DOĞUŞ SÜRECİ
İlk olarak Erdal İnönü’nün başkanlık yaptığı SHP’de 1988 tarihinde ilk SHP Genel Sekreterliği’ne gelen Baykal, böylece de yükselmeye başladı. Ancak Baykal’ın partide yükselmesi SHP’nin Kürt sorunu konusundaki tavrını önce değiştirdi. SHP’li 7 milletvekilinin Paris’te düzenlenen Kürt konferansına katılmaları ve bu milletvekillerinin ihraç edilmeleri, partide tartışmalara ve istifalara neden oldu.
Olağanüstü kurultayın gündemini de bu konu oluşturdu. Parti Meclisi yeniden belirlendi. Erdal İnönü yeniden genel başkanlığa, Deniz Baykal da genel sekreterliğe seçildi. Bu dönemde Kürtlerle ittifakı bulunan SHP’de Deniz Baykal’ın girişimiyle 1990 tarihinde Paris’te Kürt konferansına katılan 7 Kürt milletvekili partiden ihraç edildi. Bu olay, sosyal demokratların Kürtlerle yollarını ayırmaya başlamalarının ilk somut adımı oldu. Bu olaydan sonra İnönü’ye karşı ulusalcıları yanına alarak mücadele yürüten Baykal’ın parti içindeki mücadelesi arttı. Aynı yıl yapılan SHP Kurultayı’nda İnönü’ye karşı genel başkan adayı olarak çıkan Baykal, bu kurultayda 504 oya karşı 405 oy ile kaybetti. Parti Meclisi, Baykal karşıtlarından oluştu. Kürt vekillerin ihracı sonunda kurulan HEP, yeni olan SHP yönetimi ile seçim ittifakı yaptı. HEP’in SHP listelerinden seçime girmesi, SHP’ye yüzde 20 oy ve 88 sandalye ile önemli bir başarı kazandırdı. Bu ittifak SHP’yi neredeyse Bölge’nin tartışmasız birinci partisi haline getirdi. Diyarbakır‘da 8 milletvekilinden 7’sini, Mardin’deki 5 milletvekilinin hepsini, Kars’taki 5 milletvekilinden 3’ünü Muş’taki 3 milletvekilinin hepsini, Şırnak’taki 3 milletvekilin hepsini çıkaran SHP, Bölge’deki oyların çoğunu elde etti. Ancak bu ittifak uzun süreli olmadı. Daha sonra çok tartışılan bu ittifağa karşı CHP Lideri Deniz Baykal başından beri karşı olduğunu her fırsatta dile getirdi. Baykal ve ekibinin karşı çıkışları nedeniyle aynı HEP, SHP’den ayrılarak yollarına ayrı devam etti. BASINDAN
ALEVİ PARTİSİ KURULABİLİR
Cem Vakfı Başkanı Prof. Doğan, parti kurma işareti verdi, Habertürk’te ‘Aynanın Arkası’ programında Erol Mütercimler, “Türkiye’de 25 milyon Alevi var diyorsunuz. Partileşmeyi düşünüyor musunuz?” diye sordu.
Prof. Doğan “Bunu ilk kez açıklıyorum” diyerek özetle şu karşılığı verdi: “Eğer gelecek seçimlerde, hangisi olursa olsun siyasi partiler, listelerinde Alevi yurttaşlara yer vermezler, onları benimsemeyip kucaklamazlarsa, onları Meclis’e taşımazlarsa böyle bir partinin doğmasına ne İzzettin Doğan ne de bir başkası engel olabilir. Aynı tavır sürdürülürse yeni bir siyasi parti ile karşılaşılabilir.”
Siyasileri tehdit eden açıklamayı köşesinde taşıyan Hürriyet yazarı Yalçın Bayer, “Prof. İzzettin Doğan’ın bu çıkışının dikkatle izlenmesi gerekiyor” diyerek Doğan’ın şu sözlerini aktardı:
Prof. Doğan, bundan sonra “Alevi yurttaşlar sadece oy versinler, biz onları yönetiriz” anlayışına karşı çıkacaklarını, çünkü Alevilerin hiçbir hakka sahip olmadıklarını ve Diyanet’ten istekleri konusunda ‘Sünni oyların kaybedilebileceği’ endişesiyle geçmiş dört başbakandan bir çözüm üretilemediğini bildirdi.MART 2006 BASIN
23 Kasım 2009 Pazartesi
UĞUR ÖZALTIN