“Köprüye Hayır” Demiyorum, Alternatif Çevredostu Projeler Sunuyorum’
İletişim içinde olduğum kişiler, İstanbul da ulaşım ve Köprüler için gönderdiğim çalışmalardan sıkıldılar. Ancak şimdi yazmaz isem birkaç ay sonra çok geç olacak. Hükümet tarafından ısıtılan Boğaziçi’nin kuzeyine 3 Köprü ve otoyolları Kentin son yeşil alanlarını, su kaynaklarını tehdit ediyor. Hakim Poyraz etkisiyle Kent biraz daha gürültü ve karbonla zehirleniyor. Yaptığım araştırmalara göre FSM den sonra Istanbul’un bir kez daha kuzeye büyütülmesi Istanbul’un çölleşmesini tetikliyor.
Metro, toplu taşım, deniz ulaşımı ihya edilsin. Inşa halindeki Üsküdar-Sirkeci ‘Raylı Tüpgeçiş’ ve ihale edilen Harem-Kumkapı ‘Lastik Tekerlikliler için 2. Tüpgeçiş süratle tamamlansın. Ancak İstanbul ulaşımı için bunlar yetmiyor.
‘Dayatmacı Anlayıştan Vazgeçin,
Paylaşımcı Olun, Oldu Bitti Yapmayın’
İstanbul daki birikimi almak, ulaşımı rahatlatmak için yukarıdakilere ilaveten bir ‘Kentiçi Ulaşım’ bir de ‘Transit ve Çevresel Ulaşım’ için 2 ana projeye gereksinim var. Başbakan’ımızın daha önce karşı olduğu Boğaziçi ne kuzeyden 3. köprü Transit ve Çevresel Ulaşım için planlanıyorsa kentiçi ulaşıma faydası olmaz; kentiçi ulaşım için planlanıyorsa Transit ve Çevresel Ulaşıma faydası olmaz. Çünki bu iki yaklaşım birbirine tam zıt. Kentiçi ulaşım için yapılacak bir Boğaz geçişi, adı üstünde, kent trafiğine hizmet vermeli ve metro sistemi ile entergre olmalı. Transit ve Çevresel ulaşım için yapılacak bir Boğaz Köprüsü ise tam tersine Kenti bypass etmeli, teğet geçmeli.
Çağdaş ve demokratik ülkelerde bu ölçekteki projeler televizyonlarda, çeşitli platformlarda uzun uzun tartışılır. Uzmanlar, akademia, sivil toplum kuruluşları fikirlerini beyan ederler, kamuoyu bilgilendirilir, tepkiler dikkate alınır. Bizde ise tam tersi oluyor. Sn Ulaştırma Bakanımız orada burada gizemli açıklamalar yapıyor. Eylül de ise ‘oldu bitti’ olacak. Dayatma bir proje gelecek.
‘CHP nin, MHP nin Söyeleyecek Tek Sözü Yok’
Meslek Odaları tepki vermekte zayıf kalıyor, Üniversitelerden cılız sesler çıkıyor, Sivil Toplum Kuruluşları yeterince aktif değil. Ancak en acıklısı kısır siyasi çekişmeler içinde kavrulup giden TBMM grubu bulunan muhalefet partilerimiz CHP ve MHP nin Istanbul’un kaderini çizecek bu konuda söyleyecek bir sözleri olamadı şu ana kadar. En azından ben duymadım.
‘İllegal Yapılaşmanın, Imar Yağmasının Sıfıra Indirgenebileceğine Inanabilsem Kuzeyden Köprüye Karşı Çıkmazdım.
Paris merkezinin kuzeybatı kesiminde Saint Germain ormanından 14 nolu Otoyol geçirildi. Bu şehirde kaçak yapılaşma akıllara bile gelmediğinden, ve otoyol doğru yapım tekniği ile projelendirildiğinden çevreye zarar vermedi. Yeşil doku korundu. Ancak bizde FSM ile neler olduğunu hatırlayalım. Isıtılan 3. Köprü gibi transit geçiş için planlanan TEM de Boğaz kenarlarında çıkışlar yoktu, bir yıl sonra Kavacık ve Etiler bölgesine çıkışlar monte edildi. Boğaz kıyıları doldu. Kent kuzeye sıçrayarak 300.000.000 m2 yeşil alan ilkel yapılaşmaya teslim oldu. Şu işe bakın, TEM (Transeuropean Motorway) ‘Avrupa aşırı sürat yolu’, bizde kentiçi tampon tampona yol oldu. Bu sürecin 3. Köprü içinde tekrar etmesi büyük olasılık. Çünkü ülke ekonomisi ve iktidar savaşı ne yazık ki büyük ölçüde imar yağması üzerinde dönüyor. Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı Müsteşarı Izmir de açıkladı. Istanbul’un % 80 i ruhsatsız Bizde İktidarları imar hareketlerinin tayin ettiğini ifade etmek pek yanlış olmaz
‘Istanbul’a Çevredostu Eser Bırakmak İstiyorsanız Benim Projelerimi Uygulayın,
Size Helal-i Hoş Ederim’
Sn RTE, keşke İstanbul yağmalanmasaydı da ne Siz nede Ben bu Projeleri yapmak zorunda kalmasyadık. Ama oldu bir kere. Bu güzelim Kentin doğasını, tarihini kemirdik. Sn Demirel ve rahmetli Özal dan sonra Istanbul’a kalıcı bir eser bırakmak istiyorsunuz. Bunu anlayışla karşılarım. Bu şehre Başkanlık yaptınız, şimdide bu Ülkeye Başbakanlık yapıyorsunuz. Bu hakkınızdır. Ama doğru projeler yapın, Istanbul’a daha fazla zarar vermeyin, sonra vicdanınız sızlar.
Istanbul’un Kurtuluşu Yüzer Sistemlerde:
‘Boğaz’a Yüzer Tüp’, Marmara’ya ‘Yüzer Viadük’
entiçi Ulaşım Projesi
‘ Boğaziçi ne ‘Yüzer Tüp
ALTIN ÜÇGEN’ ve ‘KUŞAKYOL’
Boğaziçi Köprüsü’nün altına Çevredostu Yüzer Tüp Yapalım, ‘ALTIN ÜÇGEN’i ve KUŞAKYOL u tamamlayalım, Metro ve Araçlar Istanbul’u iki yakada çemberlesin…
Kuzeyden 3. Köprü’yü bertaraf etmek için ilk etapta bu proje gerçekleştirilmelidir.
Istanbul’da ulaşımın kilitlenmesinin bir nedeni de ulaşımın dairesel hareket edememesidir. Yollarımız hep doğu batı yönünde çizgisel oluşmuşlar, araçlar, metro şehri kuşaklayamıyor. Birçok dünya metropolünü bu yollar rahatlatıyor. Şehri dönen bu dairesel yola çeşitli isimler vermişler: Route peripherique, Loop, Ringroad, Beltway gibi.
Altın Üçgen projemin 2 kenarı halen inşa halinde: Levent-Taksim-Yenikapı Metro Hattı ve Sögütlüçeşme-Yenikapı raylı Tüpgeçiş. Yüzer Tüp üçgenin eksik, ancak en önemli kenarını tamamlıyor. İş merkezlerinin Levent Maslak bölgesine konuşlanmasıyla bugün iki kıyı arasında en yoğun seyahat arzu hattı (desire line) Kadıköy-Levent aksında oluşuyor. Sögütlüçeşme ile Levent’i Boğazın altından ‘Sualtı Yüzer Tüp ile bağlayalım. Böylece Söğütlüçeşme-Yenikapı-Levent metro üçgeni kapansın. Metro kesintisiz ring sefer yapsın, iki kıyı arasında şehri dönsün, akıcılık sağlansın, yolcuyu 3 yöne dağıtsın. ‘.
Offshore petrol platformları teknolojisinin gelişimine paralel olarak suyun kaldırma gücüne dayalı şamandıra sistemler öne çıktı. Deprem riski yok, ekonomik ve hızlı. Norveç Hogsfjord, ABD Lake Washington, Isviçre ve bazı diğer bölgelerde bu sistemde geçişler hazırlanıyor. Yüzer Tüp Su altı geçişlerde devrim yaratacak bir teknoloji. Yapımı süren Tüpgeçiş de kullanılan zemine oturtma tüp sisteminin eksilerini ortadan kaldıran bir teknoloji.
Yüzer Tüp’ çok amaçlı bir proje, içinden lastik tekerlekli araçlar ve toplu taşımda geçiyor, Köprülerin yükleri rahatlıyor Lastik tekerlekli araçlar için birincinin güneyine, Harem Kumkapı arasına ihale edilen 2. Tüpgeçiş ile Yüzer Tüp Projem lastik tekerlekli araçlar içinde Istanbul’u çemberleyen bir Kuşakyol sistemi oluşturuyor. Söğütlüçeşme-Yüzer Tüp-Zincirlikuyu-Haliç-Topkapı-Yedikule-Sahilyolu-2. Tüpgeçiş-Harem-Söğütlüçeşme çemberinde araçlar Istanbul’u kuşaklıyor, iki kıyı arasında sürekli dönüyor.
Söğütlüçeşme-Levent-Yenikapı ‘Altın Üçgen’ / Kuşakyol projesinin birçok artısı var:
. Kuzeyden 3. köprü erteleniyor, Istanbul’un yeşili ve suyu yara almıyor,
. Altın Üçgen ile metro, Kuşakyol ile araçlar iki yakada Istanbul’u çemberliyor, kesintisiz dönüyor,
. Boğaziçi siluetı bozulmuyor, Otoray Yüzer Tüp su seviyesinin 20-25 m altından gidiyor,
. Iki yaka arası en yoğun seyahat aksı rahatlıyor,
. Yüzer Tüp Boğazın dibine oturmadığı için rampa boyu kısa, giriş çıkış kıyıya yakın olabiliyor,
. Acil durum / büyük bakım gibi durumlarda Boğaziçi Köprüsünü yedekliyor,
. Köprü gidiş, Yüzer Tüp geliş olabiliyor.
. Kamulaştırma gerektirmiyor,
. Depremden etkilenmiyor,
. Imar yağmasına, çarpık kentleşmeye imkan vermiyor, arsa spekülasyonunu tetiklemiyor,
Transit ve Çevresel Ulaşım Projesi
‘Transmar’ Yüzer Viadük
Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük ‘Transmar’ ile transit ve çevresel ulaşım kent dışına atılsın, Boğaziçi’nin ensesinden çekilsin.
Istanbul’un içine girmesi gerekmeyen transit ve çevresel trafiğin kent dışına alınabilmesi için bir sürat geçişinin yapılmasından yanayım. TEM ve FSM ile başarılamayan bu projenin bu kez doğru güzergahtan, güneyden geçirilmesini öneriyorum. 50 km si denizde toplam 80 km lik TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük’ projesi Raylı Mekik ile iki havalimanı arasını 15 dakikaya indiriyor ve hem transit trafiği, hem de çevresel trafiği kent dışına atıyor. TRANSMAR da çok amaçlı bir Proje.
Bugün transit trafik şehrin göbeğine giriyor. Yalnız Anadolu dan gelip Trakya ya geçen ağır vasıtalar değil, Pendik-Avcılar gibi şehrin iki ucu arasında seyahat edenler var. TRANSMAR ile günde yaklaşık 100.000 araç Marmara üzerinden Şehri ‘bypass’ ediyor. Kurtarma-Servis istasyonu için Kınalıada nın arkasına uğruyor. Ayrıca, Raylı Mekik ile iki havalimanı arası karaya ayak basmadan 15 dakika. Denizin 25 metre üstüden gidiyor, Boğaz açığında 65 metreye yükseliyor. Dünya Boğaz Geçişleri Örgütü 2001 yılında Başyapıt seçti, bilim kitaplarına girdi (*), yabancı basında yer aldı. TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer-Viadük’ projemi 1999 yılında Istanbul başkan adayı iken açıklamıştım. O tarihten bu yana, 10 yıldır bana ilaveten Türk ve yabancı uzmanlar çalıştı, Proje geliştirildi. ITU den ve uluslararası bilim platformundan onay aldı.
ITU ‘Naval Architecture & Ocean Engineering’ bölümünden Türk Lloyd eski başkanlarından Prof. Dr. Yücel Odabaşı yönetiminde Prof. Dr. Serdar Beji, Doç. Dr. Kadir Sarıöz, Doç. Dr. Muhittin Söylemez, Doç. Dr. Ahmet Ergin, Y. Doç. Dr. Yalçın Ünsan, Y. Doç. Dr. Ertekin Bayraktarkatal, Dr. Mustafa Insel, Dr. Emin Korkut, Dr. Oğuz Yılmaz, Dr. Serhan Gökçay ve Araş. Gör. Ebru Narlı Hocalarımızdan oluşan 12 kişilk bilim heyeti 2000-2002 yılları arası TRANSMAR’ ın mühendisliğini çalıştı, ön tetkik ve hesaplarını yaptı, simülasyon modelini inşa etti, deney Havuzunda 50 yıllık en şiddetli lodos ortamında test etti, raporlarını hazırladı, teknik vize verdi.
TRANSMAR Projesinin birçok artısı var :
.Kuzeyden 3.Köprü erteleniyor, Istanbul’un yeşili ve suyu yara almıyor,
.Transit trafik ve ağır vasıta geçişini Kent dışına alıyor,
.Kentin uçları arasında çevresel ulaşımı Kent dışına alıyor,
.Çarpık yapılaşma ve gecekonduya meydan vermiyor,
.Kamulaştırmaya neden olmuyor,
.Boğaziçi’nin tarihi ve doğal dokusuna dokunmuyor,
.Kentte ses ve hava kirliliğine neden olmuyor,
.Karaya ayak basmadan Atatürk ve Sabiha Gökçen havalimanlarını 15 dakikada bağlıyor,
.Temeli olmadığı için ekonomik, hızlı yapılabiliyor,
.Adalar’dan acil boşaltma sağlıyor,
.Depremden etkilenmiyor,
.Imar yağmasına, arsa spekülasyonunu tetiklemiyor.
.Sualtı yaşamına doping yapıyor.
TRANSMAR Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük Avrupa yakasında Olimpiyatköy’den başlıyor, TEM le buluşuyor, yapılaşmış bölgeyi tünelle aşarak Mimar Dr. Ken Yeang’ın tasarladığı Avcılar Ekolojik Park’ın yanından geçiyor, Marmaray Metrosu ile bağlanıyor, Atatürk Havalimanının altından geçerek denize çıkıyor. Yüzer ayaklar üzerinde 25 m yüksekten gidiyor. Boğaz açığında 65 m ye yükseliyor. Burada 1 er km lik 2 açıklıklı büyük köprüyü taşıyan 3 sabit ayak var. TRANSMAR Kınalıada’nın arkasında karaya basıyor ve burada servis ve kurtarma istasyonları yeralıyor. Acil durumlarda Adalardan boşaltma sağlanabiliyor. Tekrar 25 m yüksekten yüzer viadük olarak giderek Kartal-Pendik arası eski çimento fabrikası bölgesinden karaya giriyor, Mimar Zaha Hadid tarafından tasarlanan Kartal gökdelenler bölgesi ile buluşuyor, Marmaray ile tekrar kesisiyor, yapılaşmış bölgenin altından tünelle geçerek Sabiha Gökçen Havalimanı’na varıyor ve buradan TEM ile tekrar buluşarak Formula-1 alanına uzanıyor. Yüzer Viadük üzerinden günde yaklaşık 100.000 araç Istanbul’u ‘bypass’ ediyor. Pilotsuz ve çevredostu manyetik motorlu ‘Raylı Mekik’ ile iki havalimanı arası 15 dakika sürüyor. Geçiş ücretini ortalama 10 YTL. Proje 15-20 yılda kendini ödüyor. Benzer projelerde bu süre 30-40 yıl hesaplanıyor.
Yüzer Viadük’e yapısal olarak baktığımızda AHL den itibaren denizin sığ bölgesinde 9 km deniz zeminine basan ayaklar üstünde denizden 25 yüksekten gidiyor. Sonra 6 km uzunluğunda yüzer sistem var. Bunu büyük gemilerin geçişi için 65 metre irtifaya yükselen 1er km lik 2 açıklıklı sabit ayaklı Büyük Köprü izliyor. Büyük Köprü’nün uzunluğu 3 km tutuyor. Takiben tekrar 12 km yüzer sistem var. Kınalıada nın arkasında zemine basıyor. Tekrar 14 km yüzer-viadük ile devam ediyor. Kartal-Pendik arası karaya girerken tekrar 6 km sabit ayaklar üzerinde gidiyor. Böylece yüzer segmanlar 6km, 12 km ve 14 km lik 3 parçadan oluşuyor. Toplam proje uzunluğu 80, denizaşırı uzunluk 30+20 km = 50 km hesaplanıyor.
TRANSMAR da gidiş 3, geliş 3 toplam 6 yol şeridi olacak, araçlar maximum 100 km/h, raylı sistem 250 km/h hızla seyredebilecekler.
Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük ihalesi yapılan Izmit Körfez köprüsü / İzmir Otoyolu ile direkt bağlanıyor. Çanakkale Köprüsü ile ‘Büyük Marmara Çemberi’ni oluşturuyor’.
Ancak bu projeyi anlayamayanlar, ‘deniz üzerinden 50 km geçiş olurmu.?’ diyenler bir gün ecnebiye gidip benzer su geçişlerini görünce ‘vay anasını’ diyorlar. ABD Norfolk ta 25 km lik Chesapeake, Danimarka-Isveç arası 17 km lık Oresund, S. Arabistan-Bahreyn arası 25 km lik King Fahd Causeway, Çin de 36 km lik Hangzhou ve 33 km lik Donghai, Kanada’yı Prince Edward adasına bağlayan 13 km lik Confederation Bridge, Tokyo Körfezi’nde 17 km lık Aqualine, Lizbon da 17 km lik Vasco De Gama, Malezya da 14 km lik Penang, Rio de Janeiro da 14 km lik Silva, Kore de 12 km lik Incheon Bridge, ve proje aşamasında olan Kızıldeniz Mendab Boğazında 29 km lik Yemen-Cibuti geçişi ile Danimarka-Almanya’yı bağlayacak olan 20 km lik Fehrman ve Katar-Bahrain arası 40 km lik su geçişleri bunlardan bazılarıdır. Bunlar zemine oturan geçişlerdir. Yüzer sistem su geçişleri ise ekonomik ve pratik olduklarından, depremden etkilenmediklerinden giderek önem kazanmaktadırlar. Off-shore petrol platformlarının teknolojisi kullanılan yüzer köprüler Japonya, İskandinavya ve ABD de hizmet veriyor. Temelleri yok, suyun kaldırma gücüyle ayakta duruyorlar. Bizim Haliç Köprüleri de basit yüzer sistemlerdir.
TRANSMAR Yüzer-Viadük Off-shore petrol platformlarının teknolojisini kullanıyor. Boğaziçi açığındaki 3 sabit ayaklı 65 m yüksekliğindeki Büyük Köprü ise komşu Yunanistan’ın Korent Körfezine inşa ettiği Rion-Antirion Köprüsüyle aynı teknolojide düşünüldü.
‘’Yüzer Viadük ve Yüzer Tüp çevredostu Projelerdir, Istanbul’u Seven Bu Projeleri Destekler.!’
Ancak ‘Projelerimin Şansı Az, Çünki İmar Rantı Yok!!!’
Bu 2 projenin maliyeti 5 milyar USD dır. Kamulaştırma çok az olduğından ve temelsiz olduklarından için yapımları hızlı ve ekonomiktir. Ikisinin Yapım süresi 4 yıldır.
(Bu projelere ait ayrıntılar www.ahmetvefikalp.com/kentsel vizyonlar web sitesinden izlenebilir)
(*) Strait Crossings 2001, Jon Krokeborg (Ed), Balkema Publishers, 2001, pp 317-331